Türkistan Bağımsızlık Savaşı ve Enver Paşa (1917-1924)

Sakarya Savaşının kazanılacağının anlaşıldığı 1921 yılı Temmuzundan sonra Enver ve Cemal Paşaların hayali şöyle güncellenmişti; Mustafa Kemal, Anadolu'da Yunanlıları yenerek Bağımsız Türkiye Cumhuriyetini kuracak; Enver Paşa, Türkistan'ı Rus işgalinden kurtararak Bağımsız Türkistan Devletini kuracak; Cemal Paşa ise Arabistan ve Hindistan'ı İngiliz sömürgeciliğinin işgalinden kurtararak Bağımsız Hind-Arap İslam Devletini kuracaktı. Bu üç devlet, İstanbul'da bulunan halifenin manevi otoritesi altında birleştirilecekti.
Osmanlı Devletinin subaylarına verdiği ideal ve hayal gücü böylesine büyüktü. Türkiye'nin bağımsızlığından en yakın nokta olan Batum'a kadar gelerek emin olduktan sonra, Türkistan Türklerini bu hedef için birleştirmek amacıyla Enver Paşa, Türkistan'a geçerken, Cemal Paşa da girişimin diğer ayağını örgütlemek için Afganistan'a geçti.
Ama büyük devletler onları adım adım izliyorlardı ve bu planın işlemesine izin veremezdiler ve vermediler de. Her iki komutan da Ruslar tarafından Ermeni taşeronlarına iki hafta arayla şehit ettirildi. Cemal Paşa, 21 Temmuz 1922'de KGB Tiflis Büro Şefi Beria'nın emriyle iki Ermeni tarafından suikasta uğrayarak şehit edilirken, Enver Paşa da bundan iki hafta sonra 4 Ağustos 1922'de Duşanbe yakınlarındaki Çeğen Köyünde Rus-Ermeni ortak Sovyet birlikleri tarafından bir bayram sabahında şehit edildi.
Halifeliği yeniden diriltmeye çalışan Enver ve Cemal Paşalar iki hafta arayla Sovyetler Birliğinde öldürülürken, bundan yaklaşık bir ay sonra Türkiye, işgalci Yunanlıları Anadolu'dan tamamen çıkaracaktı...