Tokat Yöresinde Geleneksel Alevîlik

Günümüz Aleviliğinin anlaşılabilmesi için öncelikle ilham ve keşfi birinci derecede bilgi kaynağı olarak gören Geleneksel Aleviliğin ortaya konulması gerektiği kanaatinden dolayı, çalışmamız Tokat bölgesindeki Geleneksel Alevilik üzerinde yoğunlaşmıştır. Alevilik denildiğinde de söz konusu Geleneksel Aleviliğin anlaşılması gerektiği de açıktır. Bölgede elde edilen verilerden hareketle Alevilik, inanç esasları noktasında farklı kabul ve yorumlarda bulunmakla beraber büyük oranda temel İslami inançları benimseyip bunları Hakk-Muhammed-Ali şeklinde formüle ederek bunu da daha çok uluhiyyet-nübüvvet-velayet çerçevesinde anlayan, Ehl-i Beyt merkezli bir dünya ve ahiret görüşünü benimseyen, ibadet hayatını tarikat hayatı kalıplarında şekillendirip sadece bu alana hasreden, diğer gruplarla özellikle öteki olarak kabul ettikleri ile ilişkilerinde tevella ve teberrayı temel prensip olarak gören, ilham ve keşfi birinci derecede bilgi kaynağı olarak kabul eden, eline-diline-beline sahip olmayı temel ahlaki ilke olarak benimseyen, soya (ocaklara) dayalı tarikatlardan oluşan gruplar bütünü için bir üst kimlik veya bir şemsiye kavram ya da bir ortak üst addır.