Maddi Uygarlık _{Dünyanın Zamanı}

Dünyanın tam bir tarihi en atılganların ve hatta en safların cesaretini kıracak noktalara sahiptir. Bu tarih kıyısı olmayan ne başı ne de sonu olan bir nehir değil midir? Ve bu benzetme bile yetersizdir: Dünya tarihi bir nehir değil de birçok nehirdir. Ne mutlu ki tarihçiler aşırı bolluktaki malzemeyle boğuşma alışkanlığına sahiptirler. Bunlar tarihi kesimlere ayırarak (siyasal iktisadi toplumsal kültürel tarih) bu aşırı bolluğu basitleştirmektedirler. Özellikle de zamanın çeşitli zamansallıklar halinde bölünebileceğini iktisatçılardan öğrenmişlerdir ve böylece zaman evcilleşmekte ele avuca sığar hale gelmektedir: Tarihte uzun veya çok uzun süreli zamansallıklar yavaş veya daha az yavaş konjonktürler hızlı bazıları da anlık olan sapmalar vardır ve bunların en kısa olanları aynı zamanda saptanmaları en kolay olanlarıdır. Sonuçta dünya tarihini basitleştirmek ve örgütlemek üzere hiç de ihmal edilemeyecek araçlara sahibiz. Ve yaşanmış bir zamanı dünyanın boyutlarına çıkartabiliriz; ancak dünyanın zamanı insanların tarihinin toplamı değildir ve olmamalıdır. Bu istisnai zaman yerine ve dönemine göre bazı mekânlara ve bazı gerçeklere hükmetmektedir. Ama başka gerçekler başka mekânlar onun elinden kaçmakta ve ona yabancı kalmaktadırlar.