Himmetiyye'nin Âdâb ve Erkânı

VI/XII. yüzyıl Tasavvuf tarihi açısından kurum sallaşmanın başladığı ve büyük tarikatların
teşekkül ettiği bir döneme denk gelmektedir. Bu dönemden sonra tekkeler tasavvufun eğitim
kurumlan haline gelmiş ve sâlik denilen hakikat yolcusu, tekkede bir mürşidin gözetimi
altında seyrüsülûkunu tamamlayıp kemale ulaşmaya çalışmıştır. Bu durum tekkenin genel
yapısı ve işleyişine yönelik bir takım kuralların konulmasını zorunlu kılmıştır. Böylece hem
tekkede istikrar sağlanmış hem de seyrüsülûk süreci istenen seviye ve sürede tamamlanmış
olacaktır. Bu kurallar her ne kadar bütün tarikatlarda ana batlarıyla birbirleriyle benzerlik arz
etse de bir tarikatı diğerinden ayıran yönler de olmuştur. Tarikatların âdâb ve erkânını
oluşturan bu kurallar, âdâbü's-sûfiyye, âdâbü'l-müridîn, tarikatnâme, hurde-i tarîk, usûl-i
tarikat, erkânnâme, mi'yâr-ı tarikat gibi isimler altında ele alınmış ve bu alanda önemli bir
literatür oluşmuştur.
Çalışmamızın konusu olan Bolulu Himmet Efendi, âdâb-ı sûfiyyeye dair eserlerin kemâle
eriştiği bir dönemde yaşamış ve Âdâb-ı Hurde-i Tarîkat ile Manzûm Tarîkatnâme isimli iki
kıymetli eseriyle literatüre önemli katkılarda bulunmuştur. Bu iki güzide eser, genelde âdâb-ı
sûfiyye literatürü özelde kendisine nisbet edilen ve Bayramiyye'nin yaklaşık üç asır boyunca
İstanbul'daki temsilcisi olan Himmetiyye'nin âdâb ve erkânının anlaşılması bakımından önem
arz etmektedir.