^{Çağdaş Din Felsefesinde} Evrenin Birliği ve Çokluğu

Evrene ister birlik, isterse çokluk açısından bakalım, genel olarak 20. yüzyılın evren fikrini anlamak için, bu asra kadar küçük değişiklikler dışında önemli ölçüde varlığını korumuş ve devam ettirmiş olan klasik evren anlayışına kabaca göz atmak, çok evrenler fikrine nasıl gelindiğini daha iyi anlamak için gerekli ve yararlı gözükmektedir. Bu, 20. yüzyılda meydana gelen bilimsel değişikliklerin ve gelişmelerin modern evren fikrine ne ölçüde yansıdığını anlamak için de kaçınılmazdır.
Evrenin Birliği ve Çokluğu adlı bu çalışmamızda, konuyu din-bilim ilişkisi bağlamında ele alırken din ve bilimin, konu, amaç ve yöntem bakımından birbirinden farklı iki disiplin olduğunu ve bunları kesinlikle birbirine karıştırmamak gerektiğini hep göz önünde tuttuk. Ayrıca bu tip çalışmalarda da bu hususun daima dikkate alınması gerektiğini vurgulamak istiyoruz. Bu çerçevede kalındığı sürece, din ile bilim arasında olumlu bir ilişkinin varlığından söz etme olanağı her zaman vardır. Aksi takdirde, dinin bilime, bilimin de dine indirgenmesi ve bu iki disiplinin birbirine karıştırılması kaçınılmaz olabilir; böyle bir tutum içine girmek, din ve bilim arasında muhtemel bir gerginliğe neden olabilir. Din-bilim ilişkisi doğrultusunda yapılan her çalışmanın, bu gerçeği daima göz önünde bulundurması daha gerçekçi olsa gerektir. Burada din derken kastettiğimiz var olan bütün dinler değil, özellikle, üç büyük ilahi dindir.