Din Sosyolojisi ve İslâmî Modernizm _{Toplumbilim Yazıları III}

Bu çalışma epeyce soyut yazıldı. Sadece yöntemimizin soyutlama/tipleştirme olmaklığı değil sebep; birilerini zahmete sokmak niyetidir de. Yenilikçiler hakkında konuşan, zihninden icatla, tekil bir yenilikçiye bile denk düşmeyen genelleme (tipleştirme) kurmamalı. Zahmete girip, hiç değilse tekinin Türkçeye kazandırılmış eserlerini bari okumalı. Söylediklerimizin yüzlerce misali bulunabilecek, soyutluk kendiliğinden giderilecektir. Onların yeterince okunmalarının ve kâfice anlaşılmalarının ahlaki vazife olduğunu da düşünüyoruz. Çünkü, haklarındaki bazı yargılar tekfire kadar götürülmektedir okunmayınca ve anlaşılmayınca. Bu, nereden baksak, adaletsizliktir. Birilerini bir başka hususta da zahmete sokmak amacındayız. İlk bakışta gerçekten soyut gözüken eleştirilere örnekleri de kendileri arayıversinler. En kolay yolu, dürüstçe kendilerine bakmalarıdır. Anlattığımız kendilerinin hikâyesi olabilir...
Bu kitap yenilikçilik çağrısı gibi de okunmamalı. Birilerinin yenilikçi olup olmaması umurumuzda değil sosyolog sıfatımızla. Birtakım insanların, fiilî hâlleri bakımından yepyeni iken, geleneği savunmaları tam anlamıyla sosyolojik sorundur. Biz de özellikle bunu irdelemeye çalıştık. Sosyoloji diline yakışmaz gözüken ifadeler anlayıcı yöntemin içselleştirme tekniği gereği sayılabilir. Vaziyetin bir de, değer yargısal bakışa müsait, ahlaki sorun veçhesi var ki, kuramda eskici ama fiiliyatta yenici insanlar bizzat kendileri bunu umursamalı diye düşünmekteyiz...